SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP, MÔ HÌNH GIẢM THIỂU VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT NĂM 2019-2020

1. Tên sáng kiến/giải pháp/mô hình: SỬ DỤNG CHẤT LIỆU RÁC THẢI RẮN VÀO TRONG VẼ TRANH ĐỂ PHÒNG CHỐNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG

2. Cá nhân/tập thể đăng ký: NGUYỄN THỊ DINH

3. Hạng mục đăng ký tham dự (1 trong 3 hạng mục của Cuộc thi): 1

4. Địa điểm áp dụng sáng kiến/giải pháp/mô hình: Trường tiểu học Hải Quang – Hải Hậu – Nam Định

5. Thời gian (đã áp dụng hoặc dự kiến áp dụng) sáng kiến/giải pháp/mô hình: từ tháng 9 năm 2019 đến tháng 12 năm 2020.

6. Mô tả về sáng kiến/giải pháp/mô hình:

6.1. Hiện trạng phát sinh và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại địa điểm đã/dự kiến thực hiện trước khi thực hiện sáng kiến/giải pháp/mô hình

           Có thể nói, tình trạng rác thải nông thôn trong vài năm trở lại đây đang trở thành một vấn đề cực kỳ đáng báo động, gây lên nhiều mối lo lắng, ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống, sức khỏe, môi trường an sinh xã hội của người dân. Vì vậy, hướng giải quyết cũng như giải pháp cụ thể, kịp thời để xử lý và ngăn chặn tình trạng này là khá cấp bách, cần phải tiến hành trong thời gian sớm nhất có thể.

          Để giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm rác thải ở nông thôn, nguyên tắc bao trùm và cần được quan tâm nhất là giảm thiểu chất thải. Giảm chất thải có thể bắt đầu từ việc không lạm dụng việc bao bì đóng gói khi không cần thiết. Tuy nhiên việc sản sinh chất thải là điều không thể tránh khỏi. Vì vậy cần lưu ý các biện pháp tái sử dụng, tái chế và phục hồi. Tức là rửa sạch sản phẩm và tận dụng lại với mục đích ban đầu và sử dụng sản phẩm cũ để làm những sản phẩm mới.

6.2. Mục đích của sáng kiến/giải pháp/mô hình

          Sử dụng chất liệu rác thải sinh hoạt vào vẽ tranh giảm thiểu rác vứt bừa bãi ra môi trường, chúng ta có thể thu gom và tái sử dụng chính các loại rác đó vào sấng tác tranh. Từ đó, giảm thiểu được việc ô nhiễm môi trường sống xung quanh chúng ta một cách hiệu quả.

           Các bạn học sinh, anh chị sinh viên sử dụng rác thải vào sáng tác tranh có thể giảm chi phí đến 70% so với việc dùng các chất liệu trước đây. Vì các loại rác thải chúng ta không phải mua mà thu gom trong quá trình sinh hoạt thường ngày.

6.3. Mô tả chi tiết sáng kiến/giải pháp/mô hình (bản vẽ, thiết kế, thuyết minh kèm theo (nếu có))

I. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1. Giới thiệu chung

        Rác thải sinh hoạt có thể tái sử dụng với những mục đích hữu ích  sau:

* Đối với rác thải là chai nhựa và túi nilon: có thể cán thành những tấm lưới hoặc nilon để che nắng cho những vườn cây trồng,  hoặc dùng nhựa phế thải nấu chảy rồi trộn với đá dăm trải trên mặt đường, tất nhiên là nó không thể thay thế hoàn toàn nhựa đường được nhưng nó cũng giải quyết được vấn đề đường nội bộ, đường có cường độ chịu lực thấp, nó có độ bền rất cao, tốt, ví dụ đường nông thôn chẳng hạn. Thông dụng nhất là dùng các phế thải nhựa để làm chậu chứa đất trồng rau và cây cảnh…

 * Đối với rác thải là các vỏ lon bia, vỏ lon nước ngọt: Đối với loại rác thải này ta có thể tái chế thành nhiều vật dụng hữu ích như : làm chậu trồng hoa, làm hộp cắm bút, làm đèn…

* Đối với rác thải là vải vụn, giấy báo cũ: Có thể sử dụng làm thảm, làm hoa trang trí, túi đựng đồ, khung tranh ảnh, hay tranh treo tường nghệ thuật…

Như vậy, rác không phải là vô dụng. Nhiều chất liệu có giá trị  có thể được phục hồi từ rác. Có nhiều đề tài nghiên cứu về vấn đề xử lí rác nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế và giảm thiểu ô nhiễm môi trường do rác sinh hoạt gây ra.

            Với mục đích cải thiện một phần môi trường bị ô nhiễm, tái chế rác thải thành các vật dụng hữu ích để ngăn ngừa được sự ô nhiễm và tránh lãng phí tài nguyên. Tôi đã sử dụng rất nhiều loại rác vào sáng tác tranh và làm khung tranh, đồ dung dạy học, các vật dụng hữu ích, mà các loại rác đó khi vứt ra môi trường xung quanh sẽ làm cho cuộc sống của chúng ta bị ô nhiễm và thậm chí có thể gây bệnh cho con người như: bao bì, túi nilon, hộp, chai lọ nhựa, vải vụn,….vào. Vậy tại sao chúng ta không hành động vì cuộc sống và sức khỏe của chính chúng ta?

2. Giới thiệu về quy trình ứng dụng các chất liệu phế thải vào sáng tác tranh nghệ thuật:

Để sử dụng rác thải vào sáng tác tranh chúng ta phải thực hiện qua những bước cơ bản sau:

+ Bước 1: Thu gom và  phân rác thành các loại khác nhau..

+ Bước 2: Tìm và chọn nội dung đề tài để sáng tác tranh.

+ Bước 3: Phác mảng bố cục nhóm chính và nhóm phụ.

+ Bước 4: Vẽ hình ảnh vào mảng và tìm đậm nhạt trên bài phác thảo.

+ Bước 5: Phóng to hình giống bài phác thảo theo khuôn khổ lựa chọn.

+ Bước 6: Cắt, xé, dán các chất liệu có màu phù hợp và hoàn thiện tranh.

* Ví dụ cụ thể: Khi sáng tác một bức tranh về chủ đề  CUỘC SỐNG QUANH EM

 ( với kích thước 60cm X 80 cm). Ta cần thực hiện những bước sau:

a. Bước 1. Thu gom  và phân loại rác:

          - Để vẽ được tranh trước tiên cần phải thu gom các loại rác thải ra từ trong gia đình, ngoài đường làng, ngõ xóm, trường học.

          -  Phân các loại rác đã thu gom được thành những loại khác nhau. Sau đó, xem loại rác nào có thể làm chất liệu ứng dụng vào sáng tác tranh để lựa chọn cho phù hợp với tranh.

* Với tranh này tôi đã hướng dẫn học sinh sử dụng các chất liệu với số lượng như sau:

1.  Giấy xốp gói hoa màu  vàng nhạt: 1 mảnh khoảng 20 x 70cm.

2. Vỏ trấu: 2 chén nhỏ.

3. Bao bì màu trắng: 1 mảnh 10 x 10cm.

 4. Túi nilon màu vàng, đỏ, đen: 1 màu 1 mảnh 15 x 15 cm.

 5. Bìa cát tông màu vàng đất: 1 mảnh 30 x 50 cm.

 6. Giấy báo cũ: 2 cuốn

 7. Hồ dán: 2 lọ, keo 502: 1 lọ, bang dính 2 mặt 1 cuộn.

Cùng một số loại rác khác như rơm khô, vỏ cây khô, lá cây khô, …để làm phong phú về màu sắc và chất liệu.

b. Bước 2.  Tìm và chọn nội dung đề tài để sáng tác tranh:

          Cuộc sống quanh em là đề tài rất gần gũi với mỗi con người. Bởi nó hiện hữu ngay trước mắt chúng ta hàng ngày, hàng giờ và từng phút giây.

 Với  đề tài này tôi đã chọn về cảnh ngày mùa.   

c.Bước 3. Phác mảng bố cục nhóm chính và nhóm phụ:

        Với mục đích tạo thói quen suy nghĩ trước khi tìm phác thảo và bước đầu phải tìm bằng các đường, nét, hình mảng kỉ hà nhằm tạo nên một bố cục hợp lí.          

           - Phác mảng bố cục nhóm chính to, nằm ở trọng tâm của tranh.

           - Phác mảng nhóm phụ nhỏ, làm cho bố cục chặt chẽ, hợp lí.

Có nhiều cách bố cục mảng hình khác nhau:

- Bố cục hình vuông                                

-  Bố cục hình tam giác

- Bố cục hình chữ nhật                            

- Bố cục hình tròn…

d. Bước 4: Vẽ hình ảnh vào mảng và tìm đậm nhạt trên bài phác thảo.

         Sau khi tìm bố cục bằng các hình kỉ hà, thì vẽ hình ảnh vào mảng.

Hình nhóm chính to, rõ ràng, nổi rõ nội dung là xe bò chở lúa, người phía trước.

Hình nhóm phụ nhỏ, làm phong phú cho nhóm chính gồm chiếc xe bò và cánh đồng phía sau.

Các hình đưa vào trang khác nhau, nhìn ở nhiều góc độ, không có hình nào giống hình nào để cho bài vẽ đẹp, phong phú và sinh động.

Sau đó, tìm đậm nhạt. Vẽ đen trắng để tránh được bố cục không cân đối như: Bố cục nặng nề (mảng đen quá, to quá) hoặc bố cục lỏng lẻo (các mảng rời rạc…)

e. Bước 5: Phóng to hình giống bài phác thảo lên bìa cứng với khuôn khổ theo ý thích.

      Từ bài phác thảo nhỏ, phóng to hình lên một bìa cứng với khuôn khổ 60cm x 80cm. Phóng giống bài phác thảo nhỏ cho bãi vẽ đẹp, bố cục cân đối.  

( Hình ảnh phóng to hình giống bài phác thảo lên bìa cứng)

g. Bước 6: Cắt, xé, dán các chất liệu có màu phù hợp và hoàn thiện tranh.

           Khi hoàn thiện tranh thay vì sử dụng các màu có sẵn thì chúng ta sẽ lấy các nguyên liệu là rác thải đã phân loại và chúng ta đưa vào tái sử dụng để tạo ra những bức tranh hay cả về nội dung và phong phú về nghệ thuật diễn tả. Các chất liệu từ rác thải như: túi nilon, chai lọ nhựa, vỏ lon bia, vỏ lon nước ngọt hay vải vụn, giấy báo cũ, rơm rạ… để xé, dán vào bài vẽ của mình sao cho đạt hiệu quả cao nhất về màu sắc. Như vậy, bức tranh sẽ vô cùng hiệu quả về nghệ thuật thể hiện trên tác phẩm.

             Tiến hành cắt, xé dán và hoàn thành tranh theo các bước sau:

+ Chọn chất liệu rác phù hợp với tranh như: rơm, trấu, giấy báo cũ, bao bì nilon, vỏ bì cũ, giấy gói hoa bỏ đi, vỏ cây khô, lá cây khô…

+ Vẽ hình ra mặt sau của giấy, vải, … co giống với hình trong tranh phóng.

+ Cắt, hoặc xé theo nét vẽ.

+ Dán các hình đã cắt dán vào tranh. Những hình đứng sau thì dán trước, những hình đứng trước thì dán sau. Như: Dán đầu tiên là nền trời, tiếp theo đến xe bò phía sau, dán người, nền đất, người, xe rơm, con bò…

I. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU    

       Theo tôi nhận định qua quan sát các em học sinh, sinh viên vẽ tranh dùng các loại màu mua trên thị trường tốn chi phí và có những loại màu lại hại cho sức khỏe như chất liệu sơn dầu, màu sáp dầu…

        Việc ứng dụng chất liệu rác thải vào trong sáng tác tranh sẽ giảm chi phí cho người sáng tác tranh, nhằm tạo ra các bức tranh độc đáo và đẹp.

1. Giả thuyết khoa học

        Nếu sử dụng các chất liệu là rác thải là túi nilon, chai lọ nhựa, các  loại vải vụn, giáy báo cũ, keo dán, bìa cứng, rơm, vỏ cây khô…. vào làm một tranh có kích thước 60 x 80cm, thì mất rất ít chi phí  khi làm tranh. Như vậy giả thuyết rằng tôi  sẽ nghiên cứu và chế tạo được một tranh có khuôn khổ 60 x 80cm, chỉ có giá thành khoảng 15.000đ, giảm chi phí kinh tế đến 70%.

2. Mục đích nghiên cứu :

          Sử dụng chất liệu rác thải sinh hoạt vào vẽ tranh giảm thiểu rác vứt bừa bãi ra môi trường, chúng ta có thể thu gom và tái sử dụng chính các loại rác đó vào sáng tác tranh. Từ đó, giảm thiểu được việc ô nhiễm môi trường sống xung quanh chúng ta một cách hiệu quả.

           Các bạn học sinh, anh chị sinh viên sử dụng rác thải vào sáng tác tranh có thể giảm chi phí đến 70% so với việc dùng các chất liệu trước đây. Vì các loại rác thải chúng ta không phải mua mà thu gom trong quá trình sinh hoạt thường ngày.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

       Có thể phân loại chất thải rắn thông thường thành 2 loại:  "Chất thải rắn thông thường được phân thành 2 nhóm chính sau đây: Chất thải có thể dùng để tái chế, tái sử dụng; chất thải phải tiêu hủy hoặc chôn lấp; Tổ chức, các nhân phát sinh chất thải rắn thông thường có trách nhiệm thực hiện phân loại rác tại nguồn nhằm nâng cao hiệu quả quản lí chất thải.

        Quan sát , khảo sát cách dùng màu thông dụng của học sinh, sinh viên.

   Số liệu khảo sát chi phí cho một bức tranh khuôn khổ 60 x 80 cm:

         4. Khảo sát nhu cầu của các bạn học sinh về ý tưởng nghiên cứu của nhóm nghiên cứu:

         Số liệu kết quả về nhu cầu của các bạn học sinh mong muốn có thể ứng dụng ý tưởng sử dụng rác thải vào vẽ tranh với chi phí thấp và kiếm chất liệu dễ dàng.

5. Phân tích, tổng hợp số liệu và tiến hành nghiên cứu sáng kiến:

           Tôi đã căn cứ vào số liệu và tác dụng của rác thải sinh hoạt, căn cứ vào thực tế tái chế rác thải ở địa phương để sáng tạo ra việc ứng dụng chất liệu rác thải vào trong vẽ tranh .

5.1. Nghiên cứu và ứng dụng tái sử dụng rác thải:

a. Đối với rác thải là vỏ lon bia, vỏ lon nước ngọt:

- Dùng vào làm màu của các mái ngói, bờ gạch, màu quần áo...

b. Đối với rác thải là vải vụn, giấy báo cũ:

- Dùng làm cây cối, bầu trời, con đường, ngôi nhà...

c. Đối với rác thải là chai lọ nhựa, túi nilon, vỏ cây khô, rơm, đá sỏi:

- Dùng làm hoa, bờ tường trong tranh, thân cây, con đường...

5.2. Tiến hành thực nghiệm với các chất liệu trên:

          Đưa vào thực nghiệm và đạt được hiệu quả cao về màu sắc, đường nét...

6. Lựa chọn, hoàn thiện và ứng dụng thành công một số tranh có sử dụng rác thải.

­ IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

1. Các số liệu, kết quả nghiên cứu:

a. Số liệu khảo sát chi phí : cho một bức tranh khuôn khổ 60 x 80 cm với một số chất liệu khảo sát chính là sơn dầu và màu sáp dầu, màu dạ, màu nước và rác thải:

b. Chất liệu ứng dụng vào sáng tác tranh là rác thải tái sử dụng với nhiều loại khác nhau đem lại hiệu quả cao.

c. Số liệu kết quả về nhu cầu của các bạn học sinh mong muốn có thể ứng dụng ý tưởng sử dụng rác thải vào vẽ tranh với chi phí thấp và kiếm chất liệu dễ dàng.

 Qua các số liệu khảo sát điều tra trên, tôi đã phân tích và đi đến kết luận là:

+ Một là: Việc thải rác ra môi trường hiện nay cần có nhiều cách giải quyết để đảm bảo vệ sinh môi trường trong đó vấn đề tái sử dụng là rất quan trọng.

+ Hai là: Việc sử dụng các loại màu bán trên thị trường có giá thành cao, tốn kém cho việc tạo ra các bài vẽ tranh và các tác phẩm nghệ thuật. Vì vậy, các em học sinh rất mong muốn có chất liệu vẽ tranh với chi phí thấp và thân thiện với môi trường.

+ Ba là: Từ nguồn rác thải sinh hoạt có thể ứng dụng làm chất liệu sáng tác tranh góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

2. Khi sử dụng chất liệu là rác thải vào sáng tác tranh thì tình trạng rác thải ra môi trường giảm đến 80 %.

          Khi đa số học sinh sử dụng chất liệu là rác thải vào trong sáng tác tranh hay trong các bài thực hành mỹ thuật. Để có các chất liệu là bao bì nilon, lá cây khô, vỏ cây, vỏ lon bia, vải cũ, sỏi… vào làm tranh các em sẽ quét dọn vệ sinh và thu gom rác ở nhiều nơi. Lượng rác mọi  người vứt ra, các em đã thu gom gom lại. Vì vậy, môi trường sống xung quanh chúng ta sạch và đẹp hơn.

Bên cạnh đó, việc các em quét dọn và thu gom rác ở mọi nơi sẽ ảnh hưởng đến ý thức của mọi người. Từ đó, mọi người sẽ vứt rác đúng nơi quy định, ngoài ra còn biết tái sử dụng rác thải vào cuộc sống để tạo ra nhiều vật dụng hữu ích, những đồ dùng dạy học đẹp mắt, tiết kiệm chi phí.

         Không những vậy, từ rác thải chúng ta còn có thể làm nhiều sản phẩm đẹp trang trí tô điểm cho cuộc sống, hay tạo ra không gian lớp học tươi mới cho học sinh hứng thú hơn trong học tập mà tiết kiệm chi phí.

V. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

* Với các chất liệu ứng dụng vào vẽ tranh là rác thải:

            Qua bảng số liệu ta thấy khi sử dụng các loại màu bán sẵn trên thị trường chi phí gấp từ 7 đến 10 lần so với chất liệu là rác thải tái sử dụng. Vì để vẽ một bức tranh với kích thước 60 x 80 cm, nếu  dùng chất liệu sơn dầu thì cần chi phí đến 140.000 đ chưa kể khung toan vẽ tranh là 70.000, hay dùng màu sáp dầu, màu nước, màu dạ chi phí từ 70.000 đến 80.000. Còn dùng chất liệu là rác thải ta ko phải mua chỉ tận dụng các loại phế thải bỏ đi như  bìa cứng, vỏ lon bia, vỏ lon nước ngọt, giấy báo cũ, bao bì nilon, vỏ cây khô, rơm rạ, chai lọ nhựa và chỉ phải mua keo khoảng 15.000đ. Bên cạnh đó, việc ứng dụng các loại rác có thể tái sử dụng vào sáng tác tranh giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường sống xung quanh chúng ta vì các loại rác đã được thu gom hàng hàng ngày, đưa vào tái sử dụng một cách hiệu quả và đảm bảo sức khỏe cho mọi người vì môi trường sống xung quanh chúng ta sẽ sạch và đẹp hơn.

* Hạn chế của sáng kiến: Dùng chất liệu là rác thải làm tranh sẽ mất nhiều thời gian hơn so với việc dùng màu để vẽ. Vì cần thêm công đoạn cắt, xé và dán.

  6.4. Hiệu quả, lợi ích đã đạt được/dự kiến đạt được tại địa điểm áp dụng

      + Một là: Tình trạng vứt rác bừa bãi ra môi trường đã giảm thiểu đáng kể trên địa bàn xã Hải Quang.

      + Hai là: Rác đã được tái sử dụng môt cách triệt để và hiệu quả vì rác không những được ứng dụng vào sáng tác tranh mà còn có thể đưa vào làm nhiều vật dụng hữu ích khác như: khung tranh, khung ảnh, lọ hoa, chậu trồng hoa, cây cảnh, trồng rau…

      + Ba là: sử dụng rác thải sinh hoạt hàng ngày vào sáng tác tranh giảm chi phí mua các loại chất liệu màu khác khi vẽ tranh và đặc biệt góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường sống xung quanh chúng ta một cách có hiệu quả.

6.4.1. Kỹ thuật:

           Ứng dụng các chất liệu từ rác thải vào sáng tác tranh nghệ thuật sẽ rất phong phú, sinh động. Bởi màu sắc lấy từ cấc vật dụng, các chất liệu tổng hợp sẽ rất hiệu quả vì màu sắc mà các vật dụng như túi nilon, nhựa phế thải, vỏ lon bia, nước ngọt hay giấy, vải vụn… có màu sắc không giống màu thường hay sử dụng như màu sáp, màu nước hay chì màu, bút dạ...Các vật dụng, chất liệu đó có màu đa dạng hơn, phong phú hơn làm cho hiệu quả về màu sắc và đậm nhạt của tranh cao hơn. Như vậy, bức tranh sẽ hay cả về nội dung và nghệ thuật diễn tả.

6.4.2. Kinh tế:

          Rác thải là nguyên liệu con người thải ra hàng ngày. Khi sử dụng rác thải vào làm tranh có hiệu quả cao về kinh tế. Vì rác thải sinh hoạt được tái chế, tái sử dụng sẽ giảm chi phí trong việc xử lí chất thải và người vẽ tranh không phải mua những loại màu thường dùng trước. Như vậy sẽ giảm chi phí khi sáng tác các bức tranh.

6.4.3. Xã hội:

        Thu gom rác thải và tái sử dụng vào trong vẽ tranh làm cho cuộc sống xung quanh chúng ta thêm sạch và đẹp hơn. Từ đó, làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Như vậy, con người sẽ nâng cao ý thức hơn trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường, không xả rác bừa bãi bãi mà phân loại rác thải và tái sử dụng với nhiều mục đích khác nhau.

6.5. Khả năng nhân rộng của sáng kiến/giải pháp/mô hình (bao gồm các điều kiện cần để áp dụng) ở các địa điểm khác

                 Việc sử dụng rác thải tái chế vào sáng tác tranh tôi cho là thích hợp không chỉ ở vùng  nông thôn, miền núi mà cho tất cả mọi miền, mọi nơi. Vì rác thải ở đâu cũng có và có ngay trong đời sống thường ngày của chúng ta. Đó là các nguyên liệu dễ kiếm và gần gũi với đời sống của con người.